Najbardziej znanym nam Królem Pasterzem był Lipit-Isztar, z Biblii znany nam on jest jako Ezaw - Pierworodny syn Izaaka i wnuk Abrahama.
Ezaw był również zięciem i następcą Iszme-Dagana - pierworodnego syna Abrahama.
Był on twórcą Kodeksu Prawnego na którym została zbudowana nasza cywilizacja - Kodeks Lipit-Isztara
Lipit-Isztar
https://pl.m.wikipedia.org/wiki/Lipit-Isztar
Lipit-Isztar lub Lipit-Esztar – piąty król z I dynastii z Isin, syn i następca Iszme-Dagana. Według Sumeryjskiej listy królów (kopie L1+N1, P2 i P5) oraz Listy królów Ur i Isin panować miał przez 11 lat. Jego rządy datowane są na lata ok. 1934–1924 p.n.e. (chronologia średnia).
Mapa południowej Mezopotamii w okresie starobabilońskim (ok. 2000-1595 p.n.e.)
ImięEdytuj
Imię króla, znaczące „Ten, którego stworzyła bogini Isztar”, odczytywać można zarówno Lipit-Ištar (w języku akadyjskim), jak i Lipit-Eštar (w języku amoryckim), jako że władca ten pochodził z dynastii amoryckiej. W Kodeksie Lipit-Isztara, jego „nazwach rocznych”, a także innych tekstach (np. kopiach WB 444 i P5 Sumeryjskiej listy królów) imię Lipit-Isztara poprzedzone jest determinatywem dingir (w transliteracji dLi-pí-it-Eš4/Iš4-tár), który stawiano tylko przed imionami bogów, co świadczy o panującej za jego panowania idei „boskości” władcy. Z tego też względu w niektórych tłumaczeniach występuje on jako „boski Lipit-Isztar”.
PanowanieEdytuj
Niewiele wiadomo o politycznych wydarzeniach za czasów jego panowania. Prowadził prace budowlane w Ur („nazwa roczna” 'b'), głównie przy Gipar, świątyni boga Ningublagi, gdzie jako najwyższą kapłankę osadził swą córkę Enninsunzi („nazwa roczna” 'g'). Dbał o sprawiedliwość w swym królestwie, wydając edykty umarzające długi i uwalniające ludność od pracy przymusowej („nazwa roczna” 'e'). Najlepiej znny jest jednak ze swych reform, zawartych w tzw. Kodeksie Lipit-Isztara, które m.in. regulowały udział pewnych grup ludności w pracach publicznych i ograniczały niewolnictwo za długi. Pod koniec swego panowania Lipit-Isztar popadł w konflikt z Gungunumem (1932-1906 p.n.e.), królem Larsy, który podbił należące do Isin miasto Ur. W niejasnych okolicznościach po śmierci Lipit-Isztara władzę w państwie przejąŀ uzurpator Ur-Ninurta.
Kodeks Lipit-IsztaraEdytuj
Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.
Tekst Kodeksu Lipit-Isztara złożony został z siedmiu, fragmentarycznie zachowanych glinianych tabliczek, zawierających część prologu, 37 przepisów prawnych i epilogu.
Przykłady prawEdytuj
§ 9. „Jeśli ktoś wszedł do czyjegoś sadu i został ujęty za kradzież, zapłaci dziesięć szekli srebra”
§ 10. „Jeśli ktoś ściął drzewo w ogrodzie kogoś innego, zapłaci połowę miny srebra”
§ 14. „Jeśli czyjś niewolnik dał wykup swojemu panu i zostało to udowodnione jego panu dwa razy, niewolnik ten otrzyma wolność”
§ 25. „Jeśli mężczyzna poślubił kobietę i urodziła mu ona dzieci, a te dzieci żyją, i niewolnica również urodziła dzieci dla swego pana, lecz ten ojciec dał wolność niewolnicy i jej dzieciom, to dzieci niewolnicy nie będą dzielić się majątkiem z dziećmi ich dawnego pana”
§ 27. „Jeśli żona mężczyzny nie urodziła mu dzieci, lecz nierządnica z publicznego placu urodziła mu dzieci, mężczyzna ten zapewni zboże, olej i ubrania dla tej nierządnicy. Dzieci, które urodziła mężczyźnie nierządnica, będą jego spadkobiercami i dopóki żyje jego żona, dopóty nierządnica nie będzie mieszkała w jednym domu z żoną mężczyzny”
§ 35. „Jeśli ktoś wynajął wołu i okaleczył jego oko, zapłaci połowę jego ceny”
§ 36. „Jeśli ktoś wynajął wołu i złamał jego róg, zapłaci jedną czwartą jego ceny”
PrzypisyEdytuj
1. „The Sumerian king list (transliteration)” na stronie Electronic Text Corpus of Sumerian Literature (ETCSL) (wiersze 363-364)
2. A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s. 90.
3. Marc Van De Mieroop, A History..., s. 282.
4. hasło liptu, The Assyrian Dictionary, tom 9 (L), The Oriental Institute, Chicago 1973, s. 201.
5. Francis R. Steele, The Code ..., s. 10-13 (kol. I 21, 35, 39; kol. II 29).
6. lista „nazw rocznych” Lipit-Isztara na stronie Cuneiform Digital Library Initiative (CDLI) („nazwy roczne” '1' oraz 'i')
7. Thorkild Jacobsen, The Sumerian ..., s. 124-125, przypis 352.
8. Jean-Jacques Glassner, Mesopotamian Chronicles, Society of Biblical Literature, Atlanta 2004, s. 125.
9. Thorkild Jacobsen, The Sumerian..., s. 125.
10. hasło Lipit-Eshtar, w: Gwendolyn Leick, Who's Who..., s. 97.
11. Joachim Śliwa (red.), Wielka Historia Świata, tom 2 (Stary i Nowy Świat od „rewolucji” neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego), Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 214-215
12. Francis R. Steele, The Code ..., Philadelphia 1948, s. 10-24.
BibliografiaEdytuj
* KunderewiczC., Najstarsze prawa świata, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1990, ISBN83-7016-456-0, OCLC69632473.
* Marc Van De Mieroop, A History of the Ancient Near East ca. 3000-323 BC, Blackwell Publishing, 2004.
* Thorkild Jacobsen, The Sumerian King List, Assyriological Studies 11, The University of Chicago Press, Chicago - London 1939.
* Francis R. Steele, The Code of Lipit-Ishtar, University of Pennsylvania Museum Monographs, Philadelphia 1948.
* hasło Lipit-Eshtar, w: Gwendolyn Leick, Who's Who in the Ancient Near East, London and New York 2002, s. 97.
Linki zewnętrzneEdytuj
* lista „nazw rocznych” Lipit-Isztara na stronie Cuneiform Digital Library Initiative (CDLI)
* lista hymnów i poematów poświęconych Lipit-Isztarowi na stronie Electronic Text Corpus of Sumerian Literature (ETCSL)
Poprzednik
Iszme-Dagan
król Isin
ok. 1934-1924 p.n.e.
Następca
Ur-Ninurta