Bobo pisze:Użycie słowa przez, zaprzecza pośrednictwu osobowemu w wykonywaniu czynności tak opisanych. Nie jest prawdą, gdyż nie jest właściwą formą wyrażania pośrednictwa, że budowle wznosi się przez wykonawców branżowych, bo wykonuje się je za ich pomocą. Żaden inwestor nie mógłby powiedzić, że wykonał hydraulikę przez hudraulika, bo zdanie takie nie ma sensu i jest co najmniej zwodnicze. Nie może powiedzieć, że okna wstawił i oszklił przez szklarza, czy ogólnie jak mówisz: wszystko „przez” nich [uczynił].
Można powiedzieć poprawnie że jakieś rzeczy zostały uczynione przez kogoś, ale różnica w takim sposobie przedstawienia sprawy jest zasadnicza, gdyż stwierdzenie takie wskazuje właśnie na właściwego wykonawcę, czyniciela tych rzeczy, w odróżnieniu od stwierdzenia „hydraulikę wykonałem przez hydraulika”, które odbiera hydraulikowi atrybut faktycznego czyniciela czynności i fałszywie przypisuje ten atrybut inwestorowi, który przecież czynności hydraulicznych nie wykonywał.
Sorry, że się wtrące ale... Kiedy mamy czynność osobową (ja wykonałem ty wykonałeś on/ona/ono wykonało) to faktycznie słowo PRZEZ jest... niezręczne. Choć i tu sprawa nie jest tak oczywista, gdyż w grece taka konstrukcja wciąż może być do przyjęcia. Ale mniejsza z tym.
Chodzi mi o to, że w j. polskim kiedy wyrażasz czynność w trybie biernym (wykonano, wykonać itp.), mimo wszystko poprawne jest wtedy użycie słowa PRZEZ, gdy w grę wchodzi jakiś pośrednik. I tak mówimy:
'Ten dom
wybudowano przez robotników w czynie społecznym.'
Można oczywiście ten sam sens oddać mówiąc: 'Ten dom wybudowano za pomocą robotników w czynie społecznym'.
W Biblii (Kol 1:15,16) mamy
stronę bierną (patrz kody gramatyczne w wyd. Vocatio):
'zostało stworzone' więc i słówko PRZEZ może wskazywać na czyjeś pośrednictwo.
Uważam jednak, że dyskusja nad polskim odpowiednikiem greckiego słowa DIA jest trochę bez sensu, gdyż to słowo wg. słownika gr-pol do Interlinii zawiera w sobie między innymi znaczenie:
Dla oznaczenia inicjatora czynności, stanu; często o pośredniku czynności Boga lub czynności ludzi, kierowanej do Boga, przez, za pośrednictwem, np. (...) Kol 1:16
Tak komentuj to słówko językoznawcy. Czytając ich komentarze wychodzi iż rola pośrednia Jezusa w stwarzaniu wszystkiego, jest dopuszczalna z gramatycznego punktu widzenia.
Ciekawe, że podobna konstrukcja występuje też w Mat 1:22:
A wszystko to się stało, żeby się spełniło, co Jehowa powiedział przez ( to samo greckie DIA co w Kol 1:16) swego proroka, mówiąc:
A przecież słowo PRZEZ wyraźnie wskazuje na rolę pośrednią owego proroka. Po prostu: Bóg się nim posłużył do spisania czegoś.
Podobnie w:
A gdy Jan usłyszał w więzieniu o czynach Chrystusa, wysłał swoich uczniów i przez (gr. DIA) nich rzekł do niego: (Mat 11:2,3)
Ponieważ Prawo zostało dane poprzez (gr. DIA) Mojżesza, niezasłużona życzliwość i prawda przyszły poprzez Jezusa Chrystusa. (Jana 1:17)
and many more...
Wszystkie te przykłady używają słowa PRZEZ (gr. DIA) jako formy pośredniczenia.
EMET:
Zwolennicy współudziału 'Logosa' w dziele stwarzania -- jednak
nie w roli Stworzyciela jako Stworzyciela /czyli:
sensu stricto/ -- powołują się na teksty:
wg Jana 1:3, 10;
1 do Koryntian 8:6;
do Kolossan 1:16;
do Hebrajczyków 1:2.
Na określenie owej formy: "przez, poprzez, za pośrednictwem" itp. -- użyto stosownej greckiej /formy/ < di' > {od rdzennego < dia >}.
Dokładniej, to w owych wersetach użyto dwóch fraz: < di' autou > {rdzennie: < dia autos >} oraz < di' ou > {rdzennie: < dia hos >}. Obydwie formy są użyte w tekście
1 do Koryntian 8:6.
Uwaga: nawias {...} - pochodzi ode mnie, E.; nawias [...] - jak w tekście przytaczanym.
Oto ten werset --
1 Kor 8:6 -- w oddaniu wielotomowej 'Edycji św. Pawła': "dla nas jest tylko jeden Bóg, Ojciec, od którego wszystko [pochodzi] i dla którego my [istniejemy], oraz jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko [się stało] i przez którego my [istniejemy]{przypis}b.".
{przypis}b: "b) Niektóre manuskrypty (0142, 234, 460, 618) mówią w zakończeniu wiersza także o Duchu Świętym, przez którego są wszystkie rzeczy i przez którego my istniejemy. Ta trynitarna formuła pochodzi jednak najwcześniej z początku IV stulecia." -- strona 275, Tom NT VII, PIERWSZY LIST DO KORYNTIAN, {tłum.} ks. Mariusz Rosik.
Oto oddanie wg Interlinii Vocatio: "ale nam jeden Bóg {po grecku: < eis Theos >} — Ojciec, od którego {gr.: < eks ou >} — wszystko {gr.: < ta panta >} i my do Niego, i jeden Pan {gr.: < eis kyrios >}, Jezus Pomazaniec {gr.: < 'Iesous Christos >}, przez którego {gr.: < di' ou >} — wszystko {gr.: < ta panta >} i my przez Niego {gr.: < di' autou >}.".
I tak, w wg Jana 1:3 mamy formę: < di' autou >. Ową frazę omówiłem już w innym post; zastosowano ją, przypomnę, w takich greckich partiach tekstu --
Powtórzonego Prawa 2:30, LXX;
1 Królów 9:8, LXX; 22:7, 8, LXX;
2 Królów 1:2, LXX;
2 Kronik 18:7, LXX;
1 Machabejska 14:42, LXX;
2 Machabejska 6:21, LXX; 11:17, LXX;
Izajasza 14:30, 32, LXX;
Ezechiela 12:5, 12, LXX;
Daniela 7:8, 20, LXX {w oryg. zapis po aramejsku};
wg Jana 1:3, 7, 10; 3:17;
Dzieje Ap 2:22; 3:16;
do Rzymian 5:9; 11:36;
1 do Koryntian 8:6;
2 do Koryntian 1:20; 12:17;
do Efezjan 2:18;
do Kolossan 1:16, 20[2x]; 3:17;
do Hebrajczyków 7:25; 13:15;
1 Piotra 1:21; 2:14;
1 Jana 4:9.
I tak, w
do Hebrajczyków 1:2 mamy formę: < di' ou >. Ową frazę zastosowano w greckich partiach tekstu --
Liczb 5:8, LXX;
Mądrości 14:7, LXX; 19:8;
wg Mateusza 18:7; 26:24;
wg Marka 14:21;
wg Łukasza 17:1; 22:22;
do Rzymian 1:5; 5:2, 11;
1 do Koryntian 1:9; 8:6; 15:2;
do Galacjan 6:14;
do Hebrajczyków 1:2; 2:10.
Konkretniej mamy --
Liczb 5:8: "barana przebłagań, którym dokona_przebłagania_przez_niego" {Int. Voc.; z hebr.}; Mądrości 14:7: "drewno, przez które staje_się sprawiedliwość" {Int. Vocatio; z greki}; 19:8: "Przez który całym ludem przeszli" {Int. Voc.; z greki}; wg Mateusza 18:7: "biada — człowiekowi, przez którego — obraza przychodzi." {Int. Voc.}; 26:24: "biada jednak — człowiekowi owemu, przez którego — Syn Człowieka jest wydawany." {Int. Voc.}; wg Marka 14:21 - jak i w Mt 26:24; wg Łukasza 17:1 - jak i w Mt 18:7; 22:22 - jak i w Mt 26:64; do Rzymian 1:5: "poprzez którego otrzymaliśmy łaskę" {Int. Voc.}; 5:2: "poprzez którego i — zbliżenie_się posiedliśmy" {Int. Voc.}; 5:11: "przez którego teraz — pojednanie otrzymaliśmy." {Int. Voc.}; 1 do Koryntian 1:9: "Wierny — Bóg, przez którego zostaliście_powołani" {Int. Voc.}; 8:6 - tekst, jak wyżej; 15:2: "przez którą i zbawiani_jesteście" {gramatycznie:
neuter singular}; do Galacjan 6:14: "z_powodu którego (dla) mnie świat jest_ukrzyżowany" {Int. Voc.}; do Hebrajczyków 1:2: "w Synu, którego ustanowił dziedzicem wszystkiego, przez którego i uczynił — wieki." {Int. Voc.}; 2:10: "dla którego {gr.: < di' hon >} — wszystko i z_powodu którego {gr.: < di' ou >} — wszystko," {Int. Voc.}.
Oto oddanie interlinearne tekstów inicjujących tematykę --
wg Jana 1:3: "Wszystko przez nie {gr.: < Panta di' autou >} stało_się i bez niego {gr.: < choris autou >} (nie) stało_się ani jedno. Które stało się" {Int. Voc.};
wg Jana 1:10: "Na — świecie było i — świat przez nie {gr.: < di' autou >} stał_się, i — świat go nie poznał." {Int. Voc.};
1 do Koryntian 8:6 - jak wyżej;
do Kolossan 1:16 - omówiony w innym post;
do Hebrajczyków 1:2 - "na końcu — dni tych powiedział nam w Synu, którego ustanowił dziedzicem wszystkiego {gr.: < kleronomon panton >}, przez którego {gr.: < di' ou >} i uczynił — wieki;" {Int. Voc.}.
Gramatycznie --> owe < di' > {rdzenny: < dia >} to:
preposition genitive = przyimek dla formy dopełniacza; < ou > {rdz.: < hos >} to:
pronoun relative genitive masculine singular = zaimek względny dopełniacza liczby pojedynczej rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej; < autou > {rdz.: < autos >} to:
pronoun personal genitive masculine singular = zaimek osobowy w dopełniaczu rodzaju męskiego w liczbie pojedynczej.
Owe < di' > występuje łącznie w gr. "NT" w następujących tekstach: wg Mateusza 2:12; 7:13; 12:43; 18:7; 26:24; 27:19; wg Marka 2:1; 14:21; 16:8; wg Łukasza 5:5; 8:47; 11:24; 17:1; 22:22; wg Jana 1:3, 7, 10; 3:17; 6:57; 7:43; 10:9; 11:4, 15; 12:11; 14:6; 19:23; Dzieje Ap 1:3; 2:22; 3:16; 4:16; 10:21; 13:49; 15:12; 18:9; 22:24; 23:28; 24:17; do Rzymian 1:5; 2:24; 4:11, 23, 24; 5:2, 9, 11, 12, 16, 18[2x]; 7:11; 8:25; 11:28, 36; 14:14; 15:18, 28; 1 do Koryntian 1:9; 3:5; 4:6; 8:6[2x], 11; 9:10[2x]; 10:28; 13:12; 15:2, 21[2x]; 16:3; 2 do Koryntian 1:16, 19[2x], 20[2x]; 2 do Koryntian 2:10, 14; 4:15; 5:20; 8:9; 9:11; 10:11; 12:17; do Galacjan 1:1, 12; 3:18, 19; 4:13, 23; 5:6; 6:14; do Efezjan 2:18; do Filippian 1:15, 24; 3:8; do Kolossan 1:16, 20[2x]; 3:6, 17; 4:3; 1 do Tessaloniczan 1:5; 3:9; 2 do Tessaloniczan 2:15; 1 do Tymoteusza 2:10; 2 do Tymoteusza 1:6, 12; 4:17; do Tytusa 1:13; do Hebrajczyków 1:2; 2:2, 10[2x], 11; 3:19; 4:6; 5:3; 6:7; 7:9, 19, 25; 9:12; 11:4[2x], 7; 12:1, 11, 15, 28; 13:15; 1 Piotra 1:3, 20, 21; 2:14; 3:20, 21; 5:12; 2 Piotra 1:4; 2:2; 3:5, 6, 12; 1 Jana 4:9; 5:6.
Zainteresowani mogą przepatrzeć owe miejsca i
zapoznać się z użyciem funkcjonalnym tegoż terminu.
Przy okazji --
Fraza < eks ou > - w 1 Kor 8:6 oddana jako "od którego" [Int. Voc.] - jest użyta w: Liczb 35:18, LXX; 2 Kronik 31:10, LXX; Hioba 20:18, LXX; 1 do Koryntian 8:6; do Efezjan 3:15 {"od którego" - Int. Voc.}; 4:16 {"z którego" - Int. Voc.}; do Filippian 3:20 {"z których" - Int. Voc.; przypis wskazuje na to, że: "W oryginale
singularis według
constructio ad sensum"}; do Kolossan 2:19 {" z czego" - Int. Voc.}; do Hebrajczyków 13:10 {"z którego" - Int. Voc.}.
Nawiązując też do tego, o czym pisałem, odnośnie greckiej formy gramatycznej użytej w
wg Jana 21:15 -- "miłujesz mnie więcej (od)_tych {gr.: < touton >}" /Int. Voc./ -- to w niedawno wydanym komentarzu wielotomowej ' Edycji "św. Paweł" ' mamy notkę: "Również niejasne jest oznaczenie przedmiotu, wobec którego miłość Piotra ma być większa, gdyż
toutōn (biernik liczby mnogiej) może odnosić się do innych uczniów, do łowienia ryb lub do
wszystkiego." - tom IV/część 2; EWANGELIA WEDŁUG ŚWIĘTEGO JANA rozdziały 13 - 21; tłum. Stanisława Mędala CM.
W tekście translacji oddano: "czy kochasz Mnie więcej od tych?".
Fraza grecka < di' autou > użyta w
do Kolossan 1:16, to, jak pisałem powyżej --
< di' > -
preposition genitive
< autou > -
pronoun personal genitive masculine singular
Stephanos, ps. EMET