Sluzba kobiet w Kosciele - pastor Jaroslaw Baginski KCHB - material z internetu
W Nowym Testamencie nigdzie nie spotkalem sie z okresleniem „pastor Jarek”, „pastor Andrzej”, ale to wlasnie okreslenie „pastor” jest uzywane jako argument, aby uzasadnic niedopuszczenie kobiet do duszpasterstwa i pastorowania. Oczywiscie czytajac moje slowa, rownie szczerzy jak ja bracia i siostry moga sie nie zgadzac ze mna w tej kwestii, ale spory powinny byc rozpatrywane na podstawie rzetelnej egzegezy tekstow biblijnych, dyskusji, a nie emocji, ostrej retoryki, czy szantazu.
Zajme sie najpierw przykladami sluzby przywodczyn i sluzebnic Slowa w Ludzie Bozym.
a. W Starym Testamencie wystepuje Debora - kobieta przywodca, ktora bedac prorokinia pelnila funkcje Sedziego (Sdz 4-5). Jej pozycja byla szczegolna. Jej dar przewodzenia nad Izraelem byl tak uznany i niekwestionowany, ze funkcje Sedziego pelnila przez kilka pokolen, choc zazwyczaj Sedzia zostawalo sie tylko na jedno pokolenie. Debora funkcjonowala w srodowisku wybitnie patriarchalnym. Czyli mozna wnioskowac, ze przewodzenie kobiet nie jest zabronione, choc stanowilo pewien wyjatek?
Kobiety nauczajace w Nowym Testamencie.
b. Kobiety w Ewangeliach. Po Zmartwychwstaniu Jezus ukazal sie najpierw kobietom i nakazal im, aby poszly do Jego uczniow oglosic kerygmat o Zmartwychwstaniu (por. J 20, 17). Maria Magdalena glosila z innymi prawde o Zmartwychwstaniu w zgromadzeniu czyli w eklezji. W domu babki Marka, w sali na gorze zgromadzonych bylo na pewno 11 apostolow, ale Dzieje Apostolskie potwierdzaja, ze rowniez w tej sali spotykali sie inni uczniowie. Wiemy, jak to sie skonczylo. Apostolowie nie uwierzyli kobietom, gdyz „wydawalo sie to im babskim gadaniem” (por. Lk 24, 11). Wyszla z uczniow niewiara i uprzedzenie do nauczania przez kobiety, choc to sam Jezus nakazal kobietom oglosic zgromadzonym wierzacym najwazniejsza prawde chrzescijanstwa.
c. Kobiety przywodczynie w Listach. Szczegolne miejsce zajmuje tutaj List do Rzymian, 16 rozdzial.
- Diakonisa Feba. Diakon nie tylko uslugiwal przy stolach, choc to bylo glowne jego zajecie ale rowniez nauczal, glosil slowo i prowadzil zgromadzenie, jak przyklad nam daja pierwsi diakoni: Szczepan oraz Filip (Dz 6; 7, 4-40). Dlaczegoz diakonisa Feba mialaby tego nie czynic bedac diakonem?
- Apostol Junia badz Julia (niektore najstarsze manuskrypty podaja w tym miejscu imie Julia). Wystepujace w jezyku greckim Junian jest accusativusem od slowa Junia, imienia zenskiego. Tekst ten potwierdza, ze Apostol Junia byla wybitnym Apostolem, wrecz znakomitym wyrozniajacym sie wsrod Apostolow (Rz 16, 7).
Najstarsi Ojcowie Kosciola potwierdzali w swoich komentarzach i homiliach, odczytujac z kart Pisma Swietego, ze tym wybitnym Apostolem obok Andronika byla kobieta Junia. Powolam sie tylko na niektorych:
- Jan Chryzostom (344-407) - Jan Chryzostom w swojej homilii (In Epistolam ad Romanos 31) potwierdzal:
„Andronik i Julia... ktorzy sa znakomitymi wsrod Apostolow” Rz 16,7. Byc Apostolem jest rzecza wspaniala. Ale byc Apostolem znakomitym wsrod apostolow – mysle jest wspanialym hymnem! Oni byli znakomici w swojej pracy apostolskiej i cnotach oraz dzialaniu. Jakze wielka madrosc musiala miec TA KOBIETA, ze byla godna otrzymac miano znakomitego Apostola.” In Epistolam ad Romanos, Homilia 31, 2 (J.P. Migne Patrologiae cursus comlpetus, series Graeca +PG, 60, 669f),
- Orygenes (185-253) (Commentaria in Epistolam ad Romanos 10,26 (PG 14,1281B); 1039 PG 14 1289A. Potwierdza imie zenskie Junia oraz istnienie manuskryptow, w ktorych istnieje w miejsce Junia, imie Julia,
- Hieronim (340-419) Liber Interpretationis Hebraicorum Nominum 72, 15.
Jeszcze w sredniowieczu w czasie, gdzie Kosciol rzymski wiodl prym, w chrzescijanstwie byli uczciwi egzegeci, ktorzy potwierdzali, zenskie imie apostola Junii. Miedzy innymi: Hatto Vercelli w In Epistolam ad Romanos 16,7 PL134,282A, Teofil w Expositio in Epistolam ad Romanos 114 PG124,552D, Piotr Abelard w Expositio in Epistolam ad Romanos 5 PL178,973C i wielu innych. Wyraznie w swoich pismach i kazaniach potwierdzali, ze Apostol Junia byla kobieta, choc to nie pasowalo do owczesnej mentalnosci i burzylo wyobrazenie na temat roli kobiety w sluzbie. Zrozumiale jest to, ze wystepujace w Liscie do Rzymian imie zenskie Apostola musialo niepokoic i niepokoi wielu, ktorym sluzba przywodcza kobiet nie pasowala do ich swiatopogladu, gdzie role przywodcza w kosciele moze pelnic tylko mezczyzna. Wazne podkreslenia jest to, ze w starozytnosci nie wystepuje meski odpowiednik imienia Junia, pojawia sie on dopiero w sredniowieczu, kiedy „kaplanstwo” kobiet uwazane bylo za herezje, kiedy Apostol byl juz synonimem biskupa. We wszystkich manuskryptach Nowego Testamentu od wczesnej starozytnosci do XIII wieku wystepuje w tym miejscu imie zenskie Junia albo Julia. Dopiero w XIII wieku pojawiaja sie proby ingerencji w tekst biblijny, i w manuskryptach pojawia sie odpowiednik meski imienia Junia badz manipulacje przy slowie Apostol. Jednym z pierwszych, ktory podwazyl zenskosc imienia Junia, byl Aegius z Rzymu (1245-1315), aby uzasadnic rzymska zasade kaplanstwa i biskupstwa tylko mezczyzn, wysnul on, ze nie mozna jednoznacznie stwierdzic czy Junia to imie zenskie czy meskie. Do dzis jego argumentacje powtarza sie przy okazji dyskusji na ten temat. W tym duchu byly rowniez przekrecane tlumaczenia tekstu greckiego na jezyki narodowe. Ciekawostka jest, ze w kosciolach prawoslawnych od starozytnosci w kanonie swietych istnieje Junia, kobieta apostol (Sic) i jej oraz Andronikowi przypisuje sie zalozenie i prowadzenie zboru w Rzymie.
- Pryscylla i Akwila byli nauczycielami wiary i doktryny (por Rz 16, 3). Wedlug Dziejow Apostolskich wzieli oni do swojego domu, aby nauczac doktryny wiary mlodego Apollosa, ktory byl wspanialym kaznodzieja. Wiemy, ze pierwsze zgromadzenia odbywaly sie po domach (a eklezja dotyczyla spotkan domowych). Biblia stwierdza, ze oboje (kobieta i mezczyzna) nauczali Apollosa doktryny wiary (por. Dz 18, 26).
Zajecie sie wszystkimi argumentami za i przeciw zajeloby bardzo duzo czasu, staloby sie dla nas meczace i wyczerpujace. Niektore z nich wywodza sie z wielkich tradycji koscielnych, niektore z niskich tradycji, sa katolickie, prawoslawne, i protestanckie.
Dlatego w tym wystapieniu mam zamiar zajac sie najczestszymi zastrzezeniami co do sluzby kobiet w Kosciele.
1. Kobieta nie moze byc pastorem, sluga Slowa, bo tylko mezczyzni moga byc kaplanami, pastorami, bo tylko mezczyzni moga skladac ofiare.
Glownym problemem tego argumentu jest to, ze w Nowym Testamencie jest zupelnie jasne, ze apostolowie, prorocy, ewangelisci, pasterze, diakoni NIE byli kaplanami. Nie ma koniecznosci odrebnego urzedu kaplanow w Nowym Testamencie, poniewaz ofiara Chrystusa przedawnila caly starotestamentowy kaplanski system swiatyn i ofiar. Jedynym kaplanstwem jakie naucza Nowy Testament jest kaplanstwo wszystkich wierzacych oraz najwyzsze kaplanstwo Chrystusa (zob. Hbr). Nie ma nowego kaplanstwa przeniesionego ze Starego Testamentu i zainaugurowanego w erze Nowego Testamentu. Rzeczywiscie caly uduchowiony jezyk ofiar i swiatyni jest obrazem ofiar skladanych z nas samych oraz uwielbienia Boga oddawanego przez cale Cialo Chrystusa, cala wspolnote, w ktorej Chrystus i Duch Swiety zamieszkuja. Problem rozpoczal sie, kiedy chrzescijanstwo pod rzadami cesarza Konstantyna stalo sie oficjalna religia i przejelo sposob myslenia oraz hermeneutyke Starego Testamentu. Stad w Kosciele starozytnym i wczesnosredniowiecznym widzimy juz odtworzony caly system chrzescijanskich swiatyn, ofiar i kaplanow.
2. Kobiety nie moga byc pastorami, bo wtedy musialyby miec zwierzchnictwo nad ludzmi, w tym rowniez nad swoimi mezami – a tego nie powinny robic, bo jest to naruszenie kodeksu domowego Nowego Testamentu.
Ten argument jest skomplikowany. Sedno sprawy polega na pomieszaniu tego, co mowi Nowy Testament na temat porzadku w biologicznej rodzinie i domu, a porzadku w rodzinie wiary, w Kosciele, tam gdzie mowa jest o wierzacych. Teksty Kol 3-4, Ef 5-6 i inne mowia o strukturze biologicznej rodziny. Od dawna utrzymuje sie patriarchalny model rodziny, widac go bylo rowniez w swiecie, w ktorym powstawal Nowy Testament. Pawel i inni pionierzy wiary ciezko pracowali nad tym, aby zmienic istniejace systemy i struktury w kierunku bardziej chrzescijanskiej wizji swiata. Pawel przyjmowal ludzi takimi jakimi sa i tam gdzie sa, potem poprzez stopniowa perswazje i przekonywanie naklanial do zmiany. Widac to w pracy nad Filemonem, Kolosanami, Efezjanami. Przez swoje przywodztwo chcial przesunac wierzacego w kierunku bardziej chrzescijanskiej wizji swiata. Widzimy probe zmiany postawy mezczyzny z bardzo rygorystycznej pozycji glowy w gospodarstwie domowym, jego wladzy i sposobu traktowania kobiety, dzieci i niewolnikow jako mienia ruchomego, do – w pewnym sensie – ograniczenia jego wladzy, do bardziej swiadomego chrzescijanskiego modelu, do zrozumienia i przyjecia, ze kobiety, dzieci, niewolnicy sa w rzeczywistosci osobami stworzonymi na obraz i podobienstwo Boga, a nie ruchomym mieniem, ze sa rowni, ze nie ma juz mezczyzny ani kobiety, nie ma niewolnika, nie ma wolnego, nie ma Zyda i poganina, wszyscy JESTESMY JEDNO W CHRYSTUSIE JUZ DZISIAJ (zob. Ga 3, 28). Widac to dazenie u Pawla w przypadku Listu do Filemona. Zacheca on Filemona do emancypowania Onezyma na podstawie faktu, ze „nie jest juz niewolnikiem, lecz bratem w Chrystusie” (zob. Flm 16). Pawel stara sie umiescic zaczyn Ewangelii w stosunki i struktury spoleczne istniejace wczesniej, aby je stopniowo zmienic. Podobnie jezeli chodzi o role kobiety i mezczyzny. W Ef 5, 21 Pawel wzywa wszystkich chrzescijan do wzajemnego okazywania sobie uleglosci, rowniez zon do mezow i odwrotnie, a nastepnie do wezwania „mezowie milujcie zony, bo i Chrystus umilowal Kosciol, dajac siebie...” mozna tutaj zobaczyc, co to jest uleglosc ofiarna i uslugiwanie sobie nawzajem. Uleglosc nie jest juz okreslona tylko przez plec, jednostronnie zony w kierunku do meza ale rowniez w kierunku odwrotnym meza do zony. Pawel daje wyklad moralny, dazac do zmiany. Patrzac na przyklady przywodczyn w Biblii i w historii kosciola, mozna smialo stwierdzic, ze to co okresla strukture przywodztwa w kosciele nie ma plci, a raczej dary i laski Ducha Swietego. Rodzina wiary nie jest identyczna z rodzina biologiczna a plec nie jest wyznacznikiem rol w niej. Plec oczywiscie ma wplyw na kilka rol w rodzinie chrzescijanskiej ale to jest bez znaczenia, jesli chodzi o dyskusje na temat struktury przywodztwa Kosciola. Dlatego nie powinnismy sie dziwic, ze nawet w Listach Pawlowych wystepuja kobiety-nauczycielki, ewangelistki, prorokinie, diakonise i kobieta Apostol. Nie mozna podejmowac proby manipulacji przy tlumaczeniach tekstow biblijnych, jak to sie dzialo w przeszlosci. Pawel nie jest tym, ktory byl zainteresowany chrzczeniem istniejacego upadlego porzadku i nazywaniem go dobrym ale stopniowa przemiana. Mozna zobaczyc rowniez to dazenie, kiedy Pawel naucza o chrzcie. Nie jest to juz znak zwiazany tylko z plcia, w przeciwienstwie do Starego Przymierza, gdzie obrzezanie dotyczylo tylko mezczyzn. Pawel dodaje, ze w Chrystusie nie ma „mezczyzny i kobiety”, tak jak nie ma Zyda i Greka, niewolnika czy wolnego. Konsekwencje tego sa ogromne. Zmiana znaku przymierza sygnalizuje zmiane charakteru przymierza, jesli chodzi o mezczyzn i kobiety i ich pozycje w kosciele.
3. Kobieta nie moze byc pastorem, poniewaz niektore fragmenty Biblii zabraniaja tego.
Tutaj dla niektorych jest klucz sprawy. Uwaza sie, ze 1 Kor 14, 33b-36 oraz 1 Tym 2, 8-15 zakazuja kobietom pastorowania i nauczania w Kosciele. Nie bede sie skupial na pewnej niekonsekwencji moich braci, ktorzy mowia tak dla sluzby kobiet w prowadzeniu studium biblijnego, szkolki niedzielnej ale nie dla sluzby w Kosciele, na nabozenstwach (chce podkreslic jeszcze raz, ze eklezja odnosilo sie w Listach Pawlowych do pojecia zgromadzenia w domu, gdzie chrzescijanie sie spotykali, do wspolnoty a nie budynku). Kobiety moga nauczac na polu misyjnym, ale nie u nas w zborze. Logika tutaj jest calkowicie niezrozumiala nawet z punktu widzenia Biblii. W 1 Kor 14, 33b-36 Pawel koncentruje sie na korygowaniu bledow i rozwiazywaniu problemow, ktore sie pojawily w kosciolach domowych. Jednym z takich problemow jest powodowany przez niektore kobiety, najwyrazniej przez kilka zon, ktore przerywaly spotkania stosujac praktyke zadawania pytan. Pawel w 1 Kor 11, 5 powiedzial wyraznie, ze kobiety moga sie modlic i prorokowac podczas spotkania, jesli nosza nakrycie glowy, aby ukryc swoja „chwale”- wlosy, poniewaz tylko chwala Boza powinna byc widoczna w uwielbieniu.
Chrzescijanie w Koryncie glownie wywodzili sie z kultury poganskiej i przyniesli ze soba do istniejacego Kosciola swoje przyzwyczajenia dotyczace proroctw. W Delphi istniala prorokini, do ktorej ludzie podchodzili i zadawali pytania, np. kogo ma poslubic, co kupic, z kim zrobic interes itp. oraz czekali na odpowiedz. Stad w naturalny sposob niektorzy chrzescijanie pochodzenia poganskiego mysleli, ze jezeli sa prorokinie lub prorocy to moga sie zwrocic do nich z pytaniem, rowniez do swojego meza, ktory prorokowal podczas wspolnych zgromadzen, co mieli w zwyczaju czynic w swoich swiatyniach poganskich. Stad Pawel koryguje kobiety mowiac, ze gdy chce o cos spytac meza, to ma to robic w domu a nie podczas nabozenstwa. Tam nie ma czasu i miejsca na zadawanie pytan. To polecenie wydaje Pawel nie dlatego, ze sa kobietami ale dlatego, ze w tym przypadku staly sie przyczyna problemu i zamieszania. Trzeba zaznaczyc: ze tekst nie przeciwstawia kobiet mezczyznom w prorokowaniu. Wezwanie, aby milczaly i byly w uleglosci jak nawet Prawo mowi wskazuje na dorazne rozwiazanie problemu. Takiego nakazu milczenia dotyczacego samych kobiet nie ma w Prawie. Tego nie ma w Piecioksiegu. Co Pawel rozumie przez ten nakaz? Milczenie w obecnosci Boga i sluchanie Jego Slow przekazywanych przez prorokow i prorokinie! Mamy nakaz Panski dotyczacy wszystkich, aby sluchac, kiedy Pan mowi. "Pan jest w swojej swietej swiatyni, niech cala ziemia trzyma cisze (i slucha) (zob. Ps 73, 9)”. Zatem w 1 Kor 14 Pawel nie tyle naucza na temat stosownosci sluzby kobiet, ile wyraza troske o porzadek i jednosc zgromadzenia.
1 Tym 2,8-15 jest postrzegany jako ostateczny dowod, ze kobiety nie powinny byc pastorami. Pawel daje instrukcje Tymoteuszowi, mianowanemu liderowi, biskupowi, jak radzic sobie powinien z problemami w mlodym Kosciele efeskim. Najwyrazniej Tymoteusz ma do czynienia ze szczegolnymi kobietami, wysokiego statusu spolecznego, ktore maja wymyslne ubrania i fryzury. Kobiety te spodziewaja sie, ze od razu przez fakt wysokiego statusu spolecznego beda nauczycielkami i beda mialy wplyw na prowadzenie Kosciola. Pawel znowu chce skorygowac bledy w Kosciele. Po pierwsze koryguje modlacych sie mezczyzn, aby nie byli klotliwi, a nastepnie koryguje kobiety o wysokim statucie spolecznym. Pawel jest korektorem mezczyzn i kobiet bedacych w bledzie. W odniesieniu do tego, trzeba cos wiecej powiedziec na temat kobiet o wysokim statucie spolecznym w miastach takich jak Efez. Wiemy o takich kobietach, ze graly glowna role w grecko-rzymskich swiatyniach religijnych. Byly kaplankami, prorokiniami, nauczycielkami, uzdrowicielkami, posiadaczami wiecznego plomienia, itp. Nie jest to dziwne, ze oczekiwaly, ze zaraz po nawroceniu beda mialy wplyw rowniez na Kosciol. (Przypomne tutaj przypadek wplywowych kobiet w Antiochii Pizydyjskiej (Dz 13, 50), ktore podburzyly Zydow w synagodze i miescie, tak ze Pawel musial uchodzic przed rozwscieczonym tlumem i wladza rzymska). Problem byl w tym, ze te zamozne niewiasty powinny najpierw dac sie pouczyc, nauczyc, powinny dac sie poinstruowac, zanim beda nauczac innych. To dobra zasada dla nas wszystkich do nasladowania, mezczyzn i kobiet. Slowo „cichosc” jest uzyte tutaj w znaczeniu poddania sie autorytetowi nauczania Pawla. Drugie slowo czasownik „nie pozwalam” - nie jest to czasownik w formie gramatycznej zakladajacej nieskonczone przedluzenie tego zakazu. Tlumaczy sie go raczej jako „teraz obecnie nie pozwalam”. Dlaczego? Poniewaz kobiety w Efezie powinny dac sie najpierw pouczyc, zanim zaczna uczyc innych. To jest zakaz naduzywania uprawnien. Nie wyklucza to mozliwosci pozniejszego zezwolenia wlasciwego stosowania przywileju chrzescijanskiego nauczania. Dlatego slyszymy w innych listach Pawla o bardziej dojrzalych chrzescijanskich kobietach wykladajacych doktryne (np. Pryscylla, Apostol Julia). Czasownik authenteo - dotyczy wykonywania wladzy publicznej, uzurpowania sobie takiej wladzy i w takim znaczeniu tutaj wystepuje.
Wreszcie, co z argumentem ze stworzenia Ewy? Tylko Adam byl poinstruowany o zakazie jedzenie z drzewa poznania. Jego zadaniem bylo instruowanie, pouczenie Ewy. Ewa nie zostala wlasciwie poinstruowana, pouczona. Osobe, ktora nie jest wlasciwie poinstruowana mozna latwo oszukac, wskutek czego moze ona podjac dzialanie, ktore moze byc katastrofalne w skutkach. Tak bylo z Ewa. Ona jest doskonalym przykladem, ktory mozna dac kobietom wysokiego statusu spolecznego, ktore staly sie przyczyna problemu i zamieszania oraz zmartwienia Apostola Pawla i Tymoteusza. Musza byc dobrze poinstruowane zanim wezma sie za dzialanie i nauczanie. Pragne przypomniec, ze Adam, ktory byl z Ewa mogl ja zatrzymac a nie zrobil tego. Dlatego to Adam jest oskarzony o upadek Rz 5, 12-21 a nie kobieta. Przeklenstwo: „twoje pragnienia beda szly do meza a on bedzie nad toba panowal”(Rdz/1 Moj 3, 16). Tak kochanie i troska przeradzaja sie w pragnienie zdominowania! Jest to efekt grzechu przeciwko relacji, gwaltu zadanego na relacji, a nie wlasciwosc plci lub wlasciwosc relacji.
Problemem w kosciele nie sa silne i obdarowane kobiety, ale grzech. Musimy wiedziec, ze gdyby nie kobiety, wiele kosciolow zostaloby zamknietych dawno temu. Taki przyklad daja nam kobiety w Moskwie za czasow stalinowskich. Nie pozwolily wejsc zolnierzom Stalina do budynku zborowego kosciola baptystycznego i go zamknac. Kiedy wymordowano pastorow, to one przejely ciezar nauczania i prowadzenia zboru, dzieki czemu zbor przetrwal w samej Moskwie. Dziekuje Bogu za utalentowane i silne kobiety oraz silnych i utalentowanych mezczyzn. Problemem w kosciele nie sa silne kobiety ale raczej ludzie, ktorzy czuja sie zagrozeni przez silne kobiety oraz wychowanie i swiatopoglad.
ps :
Czy chcialbys/chcialabys poglebic swa wiedze biblijna? Jesli tak to skorzystaj z niezobowiazujacych kursow biblijnych. (Podaj dalej)
Kursy biblijne - bezplatne - Korespondencyjna Szkola Biblijna
www.kursybiblijne.pl
Bezplatne kursy biblijne do studiowania przez internet i korespondencyjnie. Ksiega Daniela, Apokalip...
Sluzba kobiet w Kosciele ...
Moderatorzy: kansyheniek, Bobo, booris, Junior Admin, Moderatorzy